مفهوم کسب و کار مبتنی بر داده، کسب و کاری را توصیف می‌کند که از داده‌های آن برای جذب مشتریان بیشتر، نگهداشت طولانی مدت‌تر مشتریان، اخذ تصمیمات بهتر، بهبود فرآیندهای کسب و کار و در نهایت مهمترین مورد یعنی افزایش درآمد استفاده می‌شود.

اما به راستی چگونه می‌توان از اطلاعات و داده‌های موجود در یک کسب وکار برای مدیریت کار‌ها و افزایش درآمد استفاده کرد؟ در این مطلب سعی داریم به این سوال پاسخ دهیم.

کسب و کار داده محور چیست؟

یک تحقیق انجام شده توسط شرکت EY نشان میدهد 81 درصد از کسب و کارهای جهان موافق استفاده از داده‌ها در تمامی تصمیم‌گیری‌ها هستند. در همین گزارش اشاره شده‌ است که تنها 31 درصد از شرکت‌ها به طور قابل توجهی عملیات در جریان خود را بر اساس داده‌های خود تنظیم کرده‌اند.

تصمیم‌گیران در کسب و کار شما احتمالاً از احساسات، شهود یا فشارهای بیرونی برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند، مگر آنکه شما یک کسب و کار مبتنی بر داده را اداره کنید. تصمیم‌گیری مبتنی بر احساسات و شهود منجر به اتکای بیش از حد به مهارت‌ها و تجربه افراد می‌شود؛ و فرآیندها و نتایج به راحتی قابل تکرار نخواهند بود. زیرا مدیران و کارمندان شما در طول زمان تغییر می‌کنند؛ و دانش و مهارت خود را با خود می‌برند. علاوه بر این، با استفاده از داده‌ها برای تصمیم‌گیری، می‌توان سیاست و شخصیت را با قطعیت عقلانی جایگزین کرد.

بنابر این می‌توان گفت کسب و کار‌های داده محور آنهایی هستند با استفاده از داده‌ها و تجزیه تحلیل، تصمیمات خود را می‌گیرند. بنابر این اگر از داده‌ برای به دست آوردن نتایجی که کسب‌وکارتان می‌خواهد استفاده ‌کنید، تصمیم‌گیری‌هایی که منجر به موفقیت می‌شوند، با استفاده از حقایق به‌جای احساسات فردی اتخاذ می‌شوند.
 

ویژگی های کلیدی کسب و کار مبتنی بر داده

• استراتژی‌ها به جای احساس درونی، مبتنی بر حقایق و روندهای قابل مشاهده است.
• تصمیم گیرندگان ابتدا بر اساس حقایق و سپس در مرحله بعد بر اساس باورهای خود عمل می‌کنند.
• کارکنان تمایل دارند از تجربیات بیاموزند و در صورت خطا بپذیرند که قضاوتشان اشتباه بوده است.
• سازمان در عرضه محصولات و خدمات جدید ابتدا به ارزیابی و مطالعات می‌پردازد. مفروضاتی را که مطرح می‌شوند به عنوان فرضیه مستند شده و سپس به دنبال داده‌هایی برای اثبات یا رد فرضیات می‌گردیم.
• می‌توان یک نمای کلی از سازمان ایجاد کرد که دارای نقاط نامعلوم نیست.
• کارکنان تشنه اطلاعات هستند، دائماً به دنبال دانش جدید و استفاده از آن هستند.
• کسب و کار بهبود مستمر را در اولویت قرار می‌دهد. این امر ضروری است زیرا مسیر داده محوری طولانی و پر از دست انداز است.

مزایای داده محور بودن

بر اساس اعلام شرکت مکنزی (mckinsey) داده محور بودن احتمال جذب مشتری را تا 23 برابر و حفظ و نگهداشت مشتری را تا 6 برابر افزایش می‌دهد. این موضوع باعث می‌شود با احتمال 19 برابر نتایج تصمیمات شما موجب سودآوری شما شود.

از کجا شروع کنیم؟

این که چگونه کسب و کار خود را داده محور کنیم موضوعی دارای اهمیت و ویژگی‌های خاص خود است که در مقاله‌ای با همین عنوان به آن پرداخته‌ایم. اما به صورت خلاصه برای مدیریت کسب و کار مبتنی بر داده، مراحل زیر باید انجام شود.

1. ایجاد فرهنگ سازمانی:

به شخصه فرهنگ سازمانی را مهم‌ترین مانع موجود در کسب و کار‌ها برای رسیدن به کسب و کار داده محور می‌دانم. بسیاری از کسب و کار‌ها بعد از آگاهی نسبت به اهمیت و پتانسیل بالای مدیریت داده محور در سودآوری، به سمت این کار پیش می‌روند اما بعد از مدتی به دلیل عدم وجود فرهنگ کسب و کار داده محور در سازمان، بعد از رسیدن به نتایج همچنان مدیران و کارکنان مانند قبل بر اساس تصمیم شخصی خود عمل می‌کنند.

2. کسب دانش:

پیش از هر چیز باید دانش کافی در خصوص مدیریت کسب و کار مبتنی بر داده را کسب کنیم. منظور از دانش مفاهیم کلی‌، کاربردها، آشنایی با مفاهیم فنی و مهارت تحلیل داده‌ها است. شاید در ابتدا حجم  و پیچیدگی مباحث مدیریت مبتنی بر داده کمی نگرانمان کند اما جای نگرانی نیست زیرا مدیران و صاحبان کسب و کار‌ها نیاز به یادگیری تمامی جزئیات مباحث را ندارند و تنها باید با مفاهیم کلی و کاربرد‌های آنها آشنایی داشته باشند. همچنین برای حفظ دانش در سازمان باید از مشاورانی که در این زمینه متخصص هستند برای ایجاد کسب و کار داده محور استفاده کرد.

3. فراهم کردن ابزار‌های لازم:

در اینجا منظور از ابزار، فقط امکانات فنی نیست. افراد و کارشناسان متخصص در حوزه داده کاوی و… نیز از بازار‌های لازم برای داده محور کردن کسب و کار است. به صورت کلی می‌توان ابزار‌هایی که شما لازم دارید را به 2 دسته زیر تقسیم کرد.

• نیروهای متخصص: مشاورین و متخصصین توسعه کسب و کار، داده کاوی، بازاریابی، فن آوری اطلاعات و…
• ابزار‌های جمع‌آوری و ذخیره‌سازی داده: از ابتدایی‌ترین ابزارها مانند فایل اکسل و نظرسنجی‌های حضوری تا پیچیده‌ترین آن‌ها مانند نرم افزار CRM، نرم افزار‌های حسابداری، وبسایت، داشبوردهای BI، ویپ (VoIP)، الگوریتم‌های استقراریافته (Embedded Algorithms)، نرم افزار‌های تحلیل داده، بانک‌های اطلاعاتی ذخیره داده، ابزار‌های BPMS، اتوماسیون بازاریابی (Marketing Automation)، ابزار‌های تبلیغاتی و… .

4. انجام تحلیل و اقدام:

پس از جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل‌های مرتبط با هدفی را که به دنبال آن هستیم انجام می‌دهیم. نتایج حاصل از تحلیل‌های انجام گرفته را مستند و بر اساس آن استراتژی‌ها و تصمیمات خود را تنظیم می‌کنیم. این استراتژی‌ها و تصمیمات مبنای عمل برای پیشبرد کسب و کار قرار گرفته و به صورت دائم بر اساس مدل‌های داده‌کاوی مانند CRISP-DM ارزیابی و بهبود ‌می‌یابند.

کلام آخر

مدیریت داده‌ محور کسب و کار از مباحثی کمتر شناخته شده برای مالکان کسب و کار‌ها است. اما با داشتن دانشی هرچند کم و ابزار‌هایی هرچند ابتدایی در این زمینه می‌توانیم سود‌آوری کسب و کار خود را افزایش دهیم. از سوی دیگر در کشور ما به دلیل جدید بودن این موضوع، بسیار ساده‌تر می‌توان با ابتدایی‌ترین کارهایی که در مدیریت کسب و کار خود با استفاده از داده انجام می‌دهیم درآمد خودمان را بسیار ساده افزایش دهیم. در انتها امیدوارم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.